|
|
|
|
انجمن علمی حقوق کودک ایران- اخبار انجمن
|
سهم خواری در پزشکی پدیده شومی است که تار و پود جامعه پزشکی را فروریخته است
|
|
| حذف تصاویر و رنگ‌ها | تاریخ ارسال: 1404/8/3 | |
رییس انجمن علمی حقوق پزشکی ایران در همایش سالانه اخلاق پزشکی:
سهم خواری در پزشکی پدیده شومی است که تار و پود جامعه پزشکی را فروریخته و رابطه مستحکم پزشک و بیمار را خدشه دار می کند.
دکتر محمود عباسی- رییس انجمن علمی حقوق پزشکی ایران که در همایش سالیانه اخلاق پزشکی انجمن علمی اخلاق پزشکی ایران در دانشگاه علوم بهزیستی و سلامت اجتماعی سخن می گفت با اشار به وضع واژه سهم خواری در برابر واژگان fee Spiliting , fee Shairing تأکید کرد در سال ۱۳۸۹ که سومین کنگره بین المللی حقوق پزشکی در زمینه حقوق بیماران را با حضور هزار نفر میهمان داخلی و خارجی در کیش برگزار کردیم یکی از محورهای کنگره را سهم خواری در پزشکی گذاشته بودیم یکی از رؤسای دانشگاههای علوم پزشکی به من مراجعه کرده و گفتند ممکن است این واژه را عوض کنید گفتم چرا گفتند برای اینکه سهم خواری برای پزشکان و جامعه پزشکی خیلی توهین آمیز است گفتم واقعاً اگر اینگونه است من این کنگره را تعطیل می کنم و تأکید نمودم که اگر یک واژه اینقدر بتواند تأثیر گذار باشد که پزشکی احساس کند که سهم خواری در پزشکی اینقدر شنائت دارد که همانند ربا خواری و رشوه خواری است ما به رسالت خود دست یافته ایم و باید تأکید نمایم که خوشبختانه این واژه و اصطلاح اکنون جایگاه خود را از منظر اخلاقی و حقوق پزشکی یافته است و این همایش هم یکی از محورهای همایش را سهم خواری در پزشکی نام نهاده است. بنابراین، واکاوی معضل سهم خواری در پزشکی تنها از یک منظر، تصویری ناقص و ناکارآمد ارائه خواهد داد و نیاز است برای درک اهمیت و آثار آن به منظور تجهیز نظام سلامت برای مقابله با این پدیده نگاهی چندوجهی به سهم خواری در پزشکی داشت. لذا باید ملاحظات فقهی، حقوقی، اخلاقی و جامعه‌شناختی، زوایای پنهان و پیدای پدیده سهم‌خوری را واکاوی نموده و با ارائه تحلیلی نظام‌مند، گامی در جهت تبیین راهکارهایی برای صیانت از حرمت جامعه پزشکی و حقوق ذی‌نفعان نظام سلامت برداریم.
سهم‌خواری به عنوان یکی از مصادیق بارز تعارض منافع در نظام سلامت، به عمل دریافت هرگونه پاداش، کمیسیون و هزینه مالی مستقیم یا غیرمستقیم توسط پزشک بابت ارجاع بیمار به همکاران پزشکی، مراکز تشخیصی، درمانی یا ارائه‌دهندگان خدمات سلامت و همچنین خودارجاعی های غیرضروری همه شاغلین حرفه های پزشکی، اطلاق می‌گردد. این اقدام، مبتنی بر ارجاعات غیرضروری و فاقد توجیه پزشکی است و ذاتاً با اخلاق حرفه‌ای و اصول مراقبت مبتنی بر شواهد در تعارض قرار دارد.
سهم‌خواری در پزشکی صرفاً محدود به پرداخت‌های نقدی یا هدایا و در چارچوب روابط پزشکان نیست، بلکه شبکه‌ای پیچیده از روابط مالی، صنفی و سازمانی را شامل می‌شود که در تمام سطوح نظام سلامت و نهادهای مرتبط با آن، از تعاملات پزشکان و بیماران تا ساختارهای نهادی و شرکت‌های دارویی ، قابل مشاهده است. بنابراین مصادیق مختلفی بر اساس معیارها و عناصر تعریف سهم خواری که شامل ۱. وجود رابطه مالی پنهان یا غیرمستقیم، ۲. وابستگی این رابطه به ارجاع بیمار یا تصمیمات درمانی و ۳. تأثیرگذاری احتمالی بر تصمیم‌گیری حرفه‌ای پزشکی به ضرر منافع بیمار، می شوند، قابل شمارش است. بنابراین مصادیق سهم خواری در پزشکی را میتوان اینگونه تصویر کرد:
-دریافت مستقیم وجه در ازای ارجاع بیمار برای مداوا یا عمل جراحی.
-پرداخت پول یا هدیه از سوی آزمایشگاه‌ها، مراکز رادیولوژی و مؤسسات پزشکی به پزشکان ارجاع‌دهنده.
-ارائه خدمات رایگان به بستگان پزشک توسط مراکزی که بیماران به آن‌ها ارجاع می‌شوند.
-سهیم شدن در درآمد پزشکان همکار یا مستأجران در ساختمان‌های پزشکان بر اساس تعداد بیماران ارجاعی.
-دریافت امتیازات مالی یا غیرمالی از شرکت‌های دارویی و تجهیزات پزشکی در قبال نسخه‌نویسی داروهای گران‌قیمت یا توصیه محصولات خاص (امتیازاتی نظیر سفر علمی و سیاحتی، حمایت از کنگره‌ها، هدایای ویژه).
-پرداخت مبالغ اضافی به آمبولانس‌ها برای انتقال و ارجاع بیماران به مراکز خاص.
-اعطای پول، هدیه یا امتیازات به پرستاران، تکنسین‌ها و کارکنان بیمارستان در ازای هدایت بیماران به پزشک خاص.
-ارجاع بیماران به بیمارستان‌ها یا مراکزی که پزشک در آن‌ها سهام‌دار است به‌منظور افزایش منافع شخصی.
-عدم ارجاع آگاهانه بیمار به پزشک متخصص‌تر در موارد نیاز، با انگیزه حفظ منافع مالی یا صنفی.
-ملاحظات صنفی و تعارفات همکارانه که به پنهان‌سازی اطلاعات از بیمار و تضییع حق انتخاب او منجر می‌شود.
-پرداخت درصدی از حق‌الزحمه به واسطه‌ها و آژانس‌ها در قبال معرفی بیماران خارجی.
می دانیم حرفه پزشکی و طبابت در طول تاریخ بر پایه‌ی اعتماد و اخلاق استوار بوده است، اما برخی انحرافات این بنیان مقدس را با چالش ها و تبعات جدی مواجه مینماید. پدیده سهم‌خواری در پزشکی، به عنوان یکی از مصادیق بارز تعارض منافع، انحرافی پیچیده و چندبعدی است که کیفیات بنیادین رابطه پزشک و بیمار را با تهدیدی عمیق مواجه ساخته است. این رفتار که در قالب دریافت های مالی غیرموجه (از حیث قانونی و اخلاقی) از بیماران برای ارجاعات یا خدمات پزشکی تجلی می‌یابد، نه تنها خطوط قرمز اخلاق حرفه‌ای را نقض می‌کند، بلکه به طور مستقیم در تقابل با موازین فقهی و اصول حقوقی قرار دارد. از منظر جامعه‌شناختی نیز، این پدیده موجبات فرسایش شدید «سرمایه اجتماعی» و «اعتماد عمومی» را فراهم می‌آورد که سنگ بنای نظام سلامت در هر جامعه‌ای محسوب می‌شود.
سهم‌خواری، حق انتخاب آگاهانه و تصمیم‌گیری مستقل بیمار را به شدت نقض می‌کند. هنگامی که پزشک، بیمار را نه بر اساس صلاحیت تخصصی یک همکار یا کیفیت خدمات یک آزمایشگاه، بلکه بر اساس «منافع مالی مستقیم یا غیرمستقیم پنهان» خود، وی را به مرکزی ارجاع می‌دهد، در واقع اطلاعات ضروری را از بیمار مخفی می‌کند. این عمل، رضایت آگاهانه را مخدوش می کند، زیرا بیمار در فضایی از فریب و عدم شفافیت، تصمیم می‌گیرد. بنابراین، در چنین شرایطی استقلال و حق حاکمیت بیمار بر بدن و درمان خود، قربانی منفعت طلبی پزشک می‌شود.
از طرفی وظیفه پزشک در به حداکثر رساندن منفعت بیمار و اقدام به نفع او خلاصه می شود، در سهم‌خواری به طور مستقیم نقض می‌گردد. تصمیم‌گیری پزشک دیگر یکسره در خدمت منفعت بیمار نیست، بلکه تحت تأثیر یک منفعت رقابتی (منفعت بیمار در مقابل منفعت پزشک) قرار می‌گیرد. این تعارض منافع، ممکن است منجر به ارجاعات غیرضروری، انجام آزمایش‌های زائد یا حتی انتخاب روش‌های درمانی پرهزینه‌تر و کم‌سودتر برای بیمار شود. در چنین شرایطی، پزشک از ایفای نقش خود به عنوان مدافع اصلی سلامت بیمار بازمی‌ماند.
رییس مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در جمع بندی سخنان خود گفت: پدیده سهم خواری در پزشکی یک امر غیر اخلاقی، رفتاری غیرقانونی و عملی غیر شرعی است و از منظر جامعه شناختی سرمایه اجتماعی را رو به اضمحلال می برد و رابطه مستحکم بین پزشک و بیمار را فرو می ریزد و نظام سلامت را با چالشی جدی مواجه می سازد.
|
|
|
نشانی مطلب در وبگاه انجمن علمی حقوق کودک ایران:
http://ichra.ir/find-1.141.333.fa.html
برگشت به اصل مطلب
|
| |